Typhoon en ongemak

Op de site van de Insight Dialogue groep waarbij ik me dit jaar bij sloot, zie ik de volgende verklaring staan:

“We beloven om onze raciale conditionering te ontwarren en onze harten, minds en sangha’s (Yvonne: spirituele gemeenschap) te de-koloniseren.

 

Met deze overkoepelende intentie, vragen we aan ieder van ons en ons allen gezamenlijk, om ons te wijden aan het lastige werk om onszelf te onderwijzen om te handelen vòòr raciale gerechtigheid, te luisteren naar en te leren van mensen met een andere kleur en eraan te werken om een cultuur van witte privileges te ontmantelen en decentreren.”

 

Ik voel ongemak bij het woord de-koloniseren. Weerstand.

Denk: kom, is dat ’de-koloniseren’ nou niet een beetje overdone?

Zal ik dat woord er maar uithalen als ik bovenstaande verklaring in dit Mzine citeer?

 

Een maand later is Typhoon bij de VPRO de eerste zomergast.

Het woord vrijheid klinkt keer op keer als een mantra uit zijn mond.

Na een tv fragment huilt hij, wanneer hij vertelt over wat hoe het is om deze maanden te praten over racisme. “Vrienden horen nu pas.. wat er intern gebeurt…”

“Uiteindelijk willen we allemaal vrije wezens zijn. We willen zijn wie we willen zijn, ongeacht het land ongeacht het systeem waarin je bevindt….elke keer zullen we weer de moed moeten tonen om onszelf te bevragen. Leer mij wat ik niet weet en wat ik niet zie. en dan gaat het niet over schuld maar over welke verantwoordelijkheid wil ik nemen?” En dan zegt hij in 1 soepele bezwerende rustige uitroep: “… Ik-voel-de-urgentie-voor-de vrijheid-die-urgentie-om-te-zijn wie-ik-ben-ik-wil-zijn-wie-ik-ben-ik-ben-Glenn-de-Randamie-ik-ben-mens-ik-wil-zijn-wie-ik-ben.”

 

Hij laat een interview met Maarten Luther King, Malcolm X en schrijver James Baldwin zien. Baldwin: “ik ben geen neger. Ik ben een man. De toekomst van de negro in dit land is precies zo licht of donker als de toekomst van dit land. Het is helemaal aan de burgers van Amerika en hun verantwoordelijkheid. of ze zich willen openstellen voor deze vreemdelingen die ze al zo lang hebben belasterd.

Witte mensen moeten bij zichzelf te rade gaan om uit te vinden in hun eigen hart en leven waarom ze eigenlijk überhaupt een neger nodig hadden – want ìk ben geen neger, ik ben een man. Maar als jij in mij een neger ziet, dan heb jij die nodig. Dàt moet de witte bevolking van dit land aan zichzelf vragen. Als ik hier de neger niet ben, als jullie witte mensen hem hebben bedacht, dan moeten jullie bedenken waarom. De toekomst van dit land hangt ervan af of men zich die vraag kan stellen.”

 

Ik voel ongemak. Weerstand. Dit is toch niet voor ons nu bedoeld anno 2020?

Is dit nou niet overdone? Dit gaat toch te ver voor nu?

Mijn bedoeling is toch goed?

 

Ik kijk nog eens goed naar Typhoon. Hij zegt dat die waaromvraag van Baldwin belangrijk is en dat we die vraag schoorvoetend aan het naderen zijn. Waarom heeft een onderdrukker een onderdrukete nodig?

 

Over racisme: “Mensen willen gewoon mensen zijn. Racisme gaat over mensen met goede bedoelingen heen. Het zit in het systemen en instituties. Het zit in de lucht. Het is onzichtbaar. We ademen het in.”

 

Ik voel goede bedoelingen.

En tegelijkertijd angst.

Jawel: voor mensen met een donkere huid.

Hoe donkerder een huid, hoe minder ik de ander zien als mens.

Ik voel angst, vreemdheid en ongemak tussen mij en de ander.

Ik zie geen mens maar een neger.

Waar komt dat vandaan?

Vanuit het systeem.

Vanuit de lucht.

Het heeft zich onzichtbaar in mijn hart en geest genesteld.

En er is schaamte over.

Dus beweeg ik er liever van weg.

 

Zowel mijn Insight Diaologue groep als Typhoon zeggen tegen me:

Natuurlijk heb je goede intenties.

Daar gaat het niet om.

 

Maar je kunt iets doen.

Keer je toe naar je eigen ongemak.

Beweeg je juist toe naar datgene waarvan je weg wilt bewegen.

Zoek het op.

Leer je angst van binnen kennen.

Je weerstand en je ongemak.

 

Ga door schuld en schaamte heen.

Vraag jezelf af:

Wat zie ik niet?

Wat weet ik niet?

Wat kan ik leren van mensen met een andere kleur?

 

Ga in gesprek met jezelf.

Ga in gesprek met anderen.

 

Wat heeft dat met mindfulness te maken?

Alles.

 

Spreekt het je aan?

Kijk dan je ongemak, angst en wegbewegen aan: wat valt daar te ontdekken?

Beweeg je precies toe naar datgene waar je van weg wilt bewegen.

 

Stel jezelf de vraag: waarom heb ik in mijn leven een onderdrukte nodig? Waarom heb ik een neger nodig?

Voel je weerstand bij het stellen van deze vraag.

Voel dat wilt wegbewegen.

En stel hem gerust nog een keer. Kijk nog eens opnieuw.

Ik doe mee.

 

En laten we het erover hebben.

 

En terwijl ik dit schrijf, denk ik: hoeveel mensen met een andere dan wit/beige/rose kleur ken ik?