I loved to feel where the words came from

Jan Oegema noemt de quakers  in zijn boek De stille stem een groep met een open religie. Sober en kaal in rituelen, revolutionair in levensstijl in begin- en hoogtijdagen.

De quakers ontwikkelden een manier van bespreken, waarbij stilte een belangrijke factor is.

Quakersamenkomsten kennen enkele regels: deelnemers zien elkaar niet in de ogen en reageren niet op elkaars woorden. Geen bijval, geen blijken van afkeur, geen discussie. Tijdens de bijeenkomst doen ze aan centring down. Centring down is wat we in Mindfulnessoefeningen ook doen; je richt je aandacht naar binnen. Een quaker zelf zegt over centring down: “het is een eigensoortige concentratie van het innerlijk leven, waarbij het verstand, het gevoel en de wil als het ware ineenvloeien in een afwachtende en ontvankelijke houding”.

De grond van hun samenkomsten is stilte. Als je spreekt, doorbreek je de stilte. Je verheft je stem. Je kunt je wellicht voorstellen hoe ongemakkelijk het kan zijn om op deze manier in je eentje het zwijgen te verbreken. Om iets van belang, of iets intiems prijs te geven, zonder daarop van iemand in de groep enige reactie te krijgen. Op zo’n moment valt alle bescherming weg en is er niets sociaals waarachter je je kunt verschuilen .

Quakers ontdekten dat gedeelde stilte helpende stilte kan zijn. Je kunt geholpen worden door de stilte van een ander, zodra je in een kring opstaat om iets te zeggen (of te zingen) wat jou ter harte gaat. Komen woorden werkelijk op vanuit de stilte, dan word je daar als luisteraar ook stiller van- met wat voor  innerlijke onrust je ook bent binnengekomen. Op zo’n moment voel je de kwetsbaarheid van de ander. En voel je de kwetsbaarheid van jezelf.

Een samenkomst kan van de eerste tot de laatste minuut in stilte verlopen. Stel je even voor hoe dat kan zijn.

Oegema vertelt over een bezoek van een afvaardiging van de quakers aan een indianenstam in de VS. De voorman van de stam zei aan het eind van de ontmoeting: “I loved to feel where the words came from.” Klaarblijkelijk herkende en waardeerde hij het stille gebied van waaruit de woorden ontstonden.

In vergaderingen laten quakers een beslissing groeien. Ze nemen meerderheidsbeslissingen niet door stemmen te tellen, maar door tijd te nemen. Telkens wanneer iemand iets zegt en een standpunt inneemt, wordt er even gezwegen om het gesprokene te laten indalen. Er wordt niet zozeer gediscussieerd, er wordt in rust gewikt en gewogen, net zo lang tot iedereen of bijna iedereen zich achter de uiteindelijke beslissing kan scharen. Een tijdrovende procedure, jawel. Maar ook één die op termijn winst oplevert, omdat de consensus over de uiteindelijke beslissing bijzonder groot is.

Als je dit net zo fascinerend vindt als ik: hoe kun je dit dan in jouw (werk) leven van nu toepassen?

• Las stilte in bij het begin van een vergadering. Weet dat je in goed gezelschap bent: de Volvo directie schijnt tegenwoordig haar vergaderingen te beginnen met een korte stiltemeditatie.
• Gebruik ook tussentijdse stiltemomenten in een vergadering, workshop, training. Om dingen te laten bezinken. Ideeën en wensen op te laten komen. Om bij te komen van het praten en weer tot jezelf te komen.
• Is het toevallig stil in een groep waarin je verkeert? Richt je aandacht op jezelf. Centre down. Voel ongemak als er ongemak is. Centre down. Deel de stilte met elkaar.

En: zijn er radicalere quaker-experimenten die je kunt doen? Een bespreking houden volgens hun traditie? Stilte als grond gebruiken van een samenkomst en te spreken vanuit ’centring down’, zonder op elkaar te reageren of elkaar aan te kijken?

Ik ben bijzonder nieuwsgierig naar al je ervaringen, 
Wil je privé antwoorden? Mail naar contact@yvonnetraint.nl 

Bijzonder hartelijke groet,

Yvonne van Iersel

yvonnetraintMINDFULNESS